SoundCloud
De visionair achter FISA SUPREMA: de nalatenschap van Tadashi Osanai
Vanaf rechts: Tadashi Osanai, Tsutomu Katoh en Fumio Mieda
Tadashi Osanai (長内端, 1910-1977), medeoprichter van KORG (voorheen 京王技術研究所 Keio Electronic Laboratories) en een verbluffende accordeonspeler die schitterde tijdens het Showa-tijdperk (1928-1989), heeft een onuitwisbare stempel gedrukt op de muziekwereld. Zijn onwrikbare passie en visie voor de accordeon waren essentieel voor de creatie van KORG's eerste digitale accordeon, de FISA SUPREMA. Als eerbetoon aan zijn bijdragen en creatieve geestdrift presenteren we met trots de FISA SUPREMA.
Tadashi Osanai als accordeonspeler
Osanai studeerde af aan de technische faculteit van de Keizerlijke Universiteit van Tokio en begon zijn carrière als accordeonspeler. Hij combineerde zijn technische kennis met zijn muzikale talent en verwierf bekendheid via NHK's New Performers Competition en vormde later de razend populaire "Tokyo Standard Accordion Club". Door zijn unieke achtergrond onderscheidde hij zich van andere muzikanten en wist hij het publiek te boeien met zijn combinatie van technische vaardigheid en creativiteit.
Herinneringen aan Osanai Sensei - door Fumio Mieda
Ik heb de titel "Osanai Sensei" gekozen, omdat zowel KORG-oprichter Tsutomu Katoh als alle werknemers naar Tadashi Osanai verwezen als "sensei" (meneer). Ik had gehoord dat Osanai sensei voor de oorlog een gerenommeerd accordeonist was, maar ook al was ik goed bevriend met hem, hij sprak zelden over de accordeon en ik kan het aantal keren dat ik hem heb horen spelen op één hand tellen. Zelfs als hij af en toe op kantoor kwam, gaf hij alleen korte antwoorden of begon hij zelf een gesprek. Ik herinner me echter nog goed de zeldzame keren dat hij met me sprak.
Op een dag stelde hij me uit het niets een vreemde vraag: "Wat is volgens jou beter, een Peltonwiel of een Francis turbine voor het opwekken van waterkracht?" Hoewel Osanai sensei goed thuis was in werktuigbouwkunde, was ik gespecialiseerd in elektronica en had ik geen kennis van vloeistofdynamica, dus ik kon alleen maar een vaag antwoord geven. Osanai sensei heeft nooit duidelijk gezegd waarom hij dat wilde weten, maar ik vermoed dat hij overwoog een windturbine te gebruiken om de luchtbeweging in de blaasbalgen van de accordeon te detecteren, deze om te zetten in elektriciteit en het volume te regelen.
Er was nog een soortgelijk incident. Kort nadat ons bedrijf in 1973 de monofone synthesizer miniKORG700 had uitgebracht, vroeg hij me weer plotseling om gedetailleerde informatie over hoe het instrument werkte. Hij leek vooral geïnteresseerd in de verbinding tussen de schakelaars op het toetsenbord en de geluidsbron. Hoewel elektronica niet zijn specialiteit was, begreep hij perfect de essentiële werking van het systeem toen ik het uitlegde aan de hand van een blokschema. Ik voelde meteen dat Osanai sensei een elektronische accordeon wilde maken.
(Figuur 1) Een van de 60 miniKORG700 units die werden gebruikt in het experimente concert (met het klavier verwijderd)
Niet lang daarna liet hij me een bedradingsschema zien dat hij zelf had getekend en vroeg of het zou werken. Hoewel het veel beperkingen had als een gewoon toetsinstrument, bevatte het een uiterst slimme polyfone toetstoewijzingsmethode die gebruikt kon worden voor accordeonklavieren.
Hoewel het verschilde van moderne toetstoewijzingsmethoden, was het in feite een polyfone synthesizer die zeven gelijktijdige stemmen kon produceren. Dit was in een tijd waarin veel fabrikanten van synthesizers polyfonie aan het onderzoeken waren.
De betekenis van deze twee vragen werd ongeveer een jaar later duidelijk. Zonder het iemand te vertellen, had Osanai sensei thuis in zijn eentje nauwgezet gewerkt aan het verbinden van meerdere miniKORG700 apparaten tot een synthesizer-accordeon.
(Figuur 2) Experimenteel concert (1975)
Toen dit eenmaal bekend was, werd besloten om het project te voltooien en te presenteren. In oktober 1975, op een muziekinstrumentenbeurs die werd gehouden in het Science Museum, werden 60 miniKORG700 geluidsmodules als een muur op het podium gestapeld en aangesloten op de "Accordix" elektronische accordeon van Tombo Musical Instrument, wat resulteerde in een groots experimenteel concert met de naam "One-Man Orchestra" (Figuur 2).
Het repertoire varieerde van traditionele Japanse muziek met een groots shamisen-ensemble tot populaire accordeonmuziek en zelfs de
Boléro van Maurice Ravel, die dat jaar 100 jaar geleden werd geboren. Osanai sensei overleed ongeveer een jaar na dit concert.
(Figuur 3) Programma van Tadashi Osanai's Accordeon Solo Concert (1940)
Ongeveer 40 jaar later ontdekte ik tot mijn verbazing op een online antiekboekenmarkt een programma van een van Osanai sensei's vooroorlogse concerten. Het was een programma van een concert dat veel eerder werd gehouden dan het experimentele concert uit 1975, op 11 juli 1940 (Showa 15) in de Hibiya Public Hall in Tokio.
Het programma vermeldde het gebruik van een "Speciale Elektrische Accordeon". De verscheidenheid aan muziek, van populaire deuntjes tot klassieke stukken zoals Rossini's
William Tell Ouverture, deed denken aan het programma van het experimentele concert 35 jaar later.
(Figuur 4) Geluidsbronunit van de Special Electric Accordion en zijn maker, Mr. Ibaraki (1940)
Bij nader onderzoek ontdekte ik dat Osanai sensei, die voor de oorlog erkend werd als een jonge accordeonist, Satoru Ibaraki van Mita Musen Kenkyusho, een fabrikant van radioapparatuur in die tijd, had overgehaald om een elektrische accordeon te bouwen.
De term "Special Electric Accordion" verwees waarschijnlijk naar een hybride elektronische accordeon uitgerust met tientallen vacuümbuizen als geluidsbronnen. Qua uiterlijk leek het op een modulaire synthesizer. Gedetailleerd onderzoek onthulde dat het 24 oscillatoren en een envelopgenerator had. Er waren knoppen om de attack- en sustaintijd in drie stappen te schakelen, waardoor het niet alleen visueel maar ook functioneel op een synthesizer leek. 1940 was slechts vijf jaar na de geboorte van het Hammond orgel.
Osanai sensei sprak hier nooit met iemand over. Zo was hij nu eenmaal.
Nu, een halve eeuw na zijn overlijden, vraag ik me af wat Osanai sensei en KORG-oprichter Tsutomu Katoh, die hem zijn leven lang steunde, zouden zeggen als ze vanuit de hemel neerkijken op dit nieuwste accordeonproject.
(Figuur 2) uitgave van
Music Trade Japan november 1975
(Figuur 4) uitgave van
MJ Musen to Jikken oktober 1940
FISA SUPREMA
AERO DIGITAL INSTRUMENT
Copyright © 2024 KORG Inc. Alle rechten voorbehouden
Kies je land 